Smets Rande

(ter hoogte van Schapezandweg 5)

De eerste vermelding van het huis Rande dateert uit 1603. De in Deventer en omstreken bekende familie Swaefkens woonde er een groot deel van de zeventiende eeuw. Het huis Rande was destijds een aanzienlijk bezit; het was de oude havezate Oud Rande inmiddels voorbijgestreefd, voor wat betreft het aandeel in de marke Rande. Vanaf het moment dat Anna Maria Swaefkens omstreeks 1677 trouwde met Philippus de Smet, werd het huis Smets Rande genoemd. Achter het huis lag een tuin met formele aanleg. De buitenplaats lag op een omgracht terrein en was omgeven door lanen, terwijl een brede laan vanaf het oosten recht op het huis afliep. In de eerste helft van de negentiende eeuw was Smets Rande eigendom van de Deventer koopmansfamilie Slichtenbree. Langzamerhand raakte het landgoed in verval. Van de gracht was nog maar een klein deel over en de lanen aan de noord- en westkant waren verdwenen. Toen Slichtenbree het landgoed in 1853 verkocht, was het landhuis in een bouwvallige staat. De nieuwe eigenaar liet het huis dan ook spoedig daarna afbreken. De met eiken omzoomde oprijlaan is nog aanwezig (deze is in 2014 volledig nieuw aangeplant) evenals de oude bouwhuizen ter rechterzijde van het landhuis, een ingestorte kelder en een deel van de moestuin met een serre. Ook een deel van de grachten herinnert nog aan Smets Rande, zij het dat het water ontbreekt.