Oud Rande


 
Een oude toren, begroeid met klimop, op een steenworp afstand van de spoorlijn Zwolle-Deventer, is alles wat er is overgebleven van de eens zo machtige havezate Rande. De oudste vermelding dateert al uit 1285, toen de familie Van Rande hier een kasteel bewoonde. Zo oud is de huidige toren echter niet; van het eerste kasteel is niets bewaard gebleven. De toren maakte deel uit van een groot huis dat Willem van Doetinchem, zoon van de schout van Deventer, hier liet bouwen in 1570. Later werd op Rande een kapel ingericht voor de Rooms Katholieke eredienst, die vanaf 1638 bediend werd door de paters Jezuïeten uit Zwolle.

In het begin van de negentiende eeuw raakte Oud Rande zodanig in verval dat men in 1838 overging tot gedeeltelijke sloop. De toren werd gespaard. Er verrees een nieuw neogotisch huis ‘met een kasteelachtig voorkomen in historiserende stijl’. Een bekende eigenaar in de negentiende eeuw was Cost Budde. Ook dit landhuis heeft echter de tand des tijds niet doorstaan, want in 1964 werd het met de grond gelijk gemaakt. Opnieuw bleef de toren gespaard. Het onderste deel van de toren vertelt nog steeds het verhaal van het katholicisme in de zeventiende eeuw, toen de katholieken in het geheim hun erediensten konden houden. Mocht de godsdienstoorlog weer oplaaien, dan kan het schuilkerkje op Oud Rande zo weer in gebruik worden genomen. Heden ten dage is er een nieuw landhuis naast gebouwd.